Een claim voorkomen voor het gebruik van foto’s

Bijna alle foto’s die je online vindt, zijn auteursrechtelijk beschermd. Een claim ligt op de loer als je ze gebruikt zonder er voor te betalen.

Ik koop een nieuwe telefoon altijd met het oog op de camera. Met drie kinderen in huis is er altijd wel een plaatje om te schieten.

Vreemd eigenlijk dat ik afbeeldingen voor websites en blog-artikelen van het internet af haal.

Ik ben daarin niet de enige. Jaarlijks verstuurt het ANP -het algemeen Nederlands Persbureau- honderden, zo niet duizenden schikkingsvoorstellen de deur uit. Tel uit je verlies.

Inbreuk

Bijna alle foto’s die je online vindt, zijn auteursrechtelijk beschermd. Ook als er geen expliciete melding, een auteur of fotograaf of een ©-tje op afgebeeld staat. Iemand heeft zich creatief beziggehouden met iets moois als resultaat, daar moet je hem of haar dan ook dankbaar voor zijn.

Als je een foto of afbeelding van een ander gebruikt, toon je die dankbaarheid door de licentiekosten te betalen. Afhankelijk van de professionaliteit van de fotograaf, kunnen die nog best wel eens hoog oplopen. Grofweg zijn er drie licentiemodellen:

1. Je betaalt één keer een flink bedrag, waarmee je de rechten opkoopt
2. Je betaalt één keer een kleiner bedrag, waarmee je je gebruiksrecht afkoopt. Het auteursrecht blijft bij de auteur
3. Je betaalt periodiek een vastgesteld bedrag en mag de foto daarvoor gebruiken. Als je stopt met het gebruik, hoef je ook niet meer te betalen.

Het ANP Heeft een duidelijke rekenformule voor de laatste situatie, die ze baseren op de tarievenlijst van Stichting Foto Anoniem. Onder andere het formaat van de gebruikte foto en de plek op de foto bepalen verder het verschuldigde bedrag.

Voorkomen

Het is natuurlijk zaak om te voorkomen dat een fotograaf of vertegenwoordigende partij zoals het ANP bij je aan komen kloppen met een schikkingsvoorstel of, spannender nog, een dreigbrief. De grote vraag is dan “Hoe doe je dat?”

Simpel! Gebruik geen foto’s die je op Google vindt.

Moeilijk? Helemaal niet, er zijn namelijk genoeg alternatieven.

#1 – Unsplash

Sommige fotografen vinden het prima dat je hun foto gebruikt op je website. Dit soort foto’s vind je op een online databank waarop je kunt zoeken, vinden en naar kunt linken.

Unsplash is hier een goed voorbeeld van. Iedere afbeelding die je hier vindt, mag je zonder enige vorm van betaling gebruiken voor je on- of offline doelen. En met ruim 850.000 afbeeldingen om uit te kiezen, is er voor ieder wel wat wils.

Alternatieve voor Unsplash zijn er ook: Pexels, Stocksnap, Reshot en Pixabay bijvoorbeeld. In totaal miljoenen foto’s die je zo mag gebruiken. Lang leve de CCO!

#2 – Shutterstock

Wie kent niet het grijze shutterstock-watermerkkruis in je zoekresultaten? Deze partij is een van de grootste als je het hebt over het online aankopen van afbeeldingen. En ja, zodra je ze koopt, is het watermerk natuurlijk weg.

Op zich zijn de prijzen niet verkeerd. Je betaalt op het moment van schrijven maximaal zo’n tientje per afbeelding, die prijs kan zakken als je een bundel koopt.

Alternatieven voor Shutterstock zijn er ook: iStock (Getty Images), 123RF en Photocase bijvoorbeeld. Anders foto’s, andere prijzen.

#3 – De fotograaf

Het grootste nadeel van de vorige twee alternatieven is de publiekelijkheid van de afbeelding die je kiest. Je bent namelijk niet de enige die zoekt en dus ook niet de enige die vindt. Beetje jammer als de foto van “jouw technische support specialist” op een andere website naar voren komt als “ons meest populaire mannelijke model voor eenzame vrouwen” (echt gebeurd!)

Vooral voor weinig veranderende projecten zoals een website, kun je met een eenmalige investering in eigen foto’s een heel eind komen. Een (freelance) fotograaf waarbij je zelf precies kunt bepalen waarvan er foto’s worden gemaakt en dat die foto’s alleen door jou gebruikt mogen worden, is dan een uitkomst.

Alternatieven? Afhankelijk van hoe je het woord freelance definieert. Je buurjongen of nichtje met een hobby in digitale beeldbewerking doet het misschien voor een doos Merci of een goede fles wijn al.

#4 – Zelf doen

Als je dan toch zo’n goede camera op je telefoon hebt en je maakt zo veel foto’s, waarom gebruik je ze dan niet?

Deze vraag heb ik mezelf al zo vaak gesteld. Ik ben geen fotograaf, is mijn antwoord aan mezelf dan. Maar ondertussen heb ik ondervonden dat met een simpel filter of een beetje knipwerk best een aardige en bruikbare afbeelding gemaakt kan worden. Nieuwe(re) telefoons zijn prima geschikt om een geschikte kwaliteit foto te maken en het basis-bewerken te doen, bijvoorbeeld op maat maken of een diepte-effect verwerken. Je weet wat ze zeggen: Oefening baart kunst!